Άρθρο του Δημήτρη Βίτσα: ”Οι γεωπολιτικές συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία”

Είμαστε στα πρόθυρα ενός Γ΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι αν θα είναι θερμός ή ψυχρός, πόσο θα διαρκέσει, πόσα θα είναι τα θύματα του. Η παράνομη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία άνοιξε τον ασκό του Αιόλου. Τα όσα έχουν προϋπάρξει -διάθεση περικύκλωσης της Ρωσίας, χιλιάδες νεκροί στην Ανατολική Ουκρανία από το 2014, η μη τήρηση των συμφωνιών του Μινσκ δεν είναι δικαιολογητική βάση της εισβολής και του πολέμου. Σε τέτοια ζητήματα δεν χωρούν συμψηφισμοί. Εδώ και ένα μήνα αυτός ο πόλεμος κλιμακώνεται, τόσο εντός των εδαφών της Ουκρανίας, όσο και στο επίπεδο των εξοπλισμών, της φιλοπολεμικής ρητορικής και της οικονομίας παγκοσμίως.

Μια χώρα, η Ουκρανία, έχει χιλιάδες θύματα, κατεστραμμένες υποδομές και μια οικονομία που, ακόμα και με διεθνή αρωγή, θέλει δεκαετίες για να συνέλθει. Όλα μπορούσαν να προβλεφθούν και η διπλωματία να κάνει τη δουλειά της. Όμως όχι, οι ηγεσίες -πολιτικές και οικονομικές- επέλεξαν την ακραία σύγκρουση και έτσι, είτε άμεσα -οι χώρες του ΝΑΤΟ- είτε έμμεσα, όπως η Κίνα και η Ινδία, συμμετέχουν πετώντας στον κάλαθο των αχρήστων τα ιστορικά διδάγματα (Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, Βιετνάμ, Γιουγκοσλαβία κ.α.) και τις πραγματικές ανάγκες της ανθρώπινης κοινωνίας: ειρήνη, μείωση των ανισοτήτων, αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης κλπ.

Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί και δεν ενδιαφέρεται κιόλας να διαβάσει σωστά και σε βάθος τα προμηνύματα της Ιστορίας. Ακολουθεί πειθήνια και παθητικά το ιδεολόγημα που θέλει την Ελλάδα προκεχωρημένο φυλάκιο της Δύσης. Δεν ήταν ποτέ, όμως, αυτός ο ρόλος της χώρας μας, ούτε συμφέρει τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα της Ελλάδας. Αντί γενναίας ανθρωπιστικής βοήθειας, στέλνει όπλα. Δεν είναι αυτό σοβαρή διπλωματία.

Όλα αυτά δεν συνιστούν με κανέναν τρόπο ουδέτερη στάση απέναντι στην ίδια τη ρωσική εισβολή. Συνιστούν μια σωστή ανάγνωση της κατάστασης σε όλη της την πολυπλοκότητα. Η αμαρτωλή Δύση με τις αλλεπάλληλες δήθεν «ανθρωπιστικές» επεμβάσεις που καταρράκωσαν τη διεθνή ισορροπία έχει να λογοδοτήσει για πολλά πριν αρχίσει να διδάσκει διεθνές δίκαιο στον υπόλοιπο κόσμο. Τα αυταρχικά καθεστώτα της Ρωσίας, αλλά και της Ουκρανίας είναι δύο ακραίες εκφάνσεις των ανωμαλιών που άφησε πίσω της η διάλυση της ΕΣΣΔ και της μεταπολεμικής ισορροπίας που κι αυτή όμως βασιζόταν σε έναν Ψυχρό Πόλεμο. Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν όλες οι χώρες του πάλαι ποτέ Ανατολικού Μπλοκ εμφανίζουν, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, φαινόμενα συνδυασμού ενός ακραίου, ληστρικού νεοφιλελευθερισμού και δεξιού αυταρχισμού ή σοβαρές ελλείψεις στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.

Ό,τι και να γίνει στο εξής, κόβονται οι γέφυρες μεταξύ της Δύσης και της Ρωσίας και δημιουργείται ένα νέο ψυχροπολεμικό κλίμα που θα διαρκέσει χρόνια, αν όχι δεκαετίες. Δεν γνωρίζουμε σε ποιον βαθμό αυτό θα οδηγήσει σε νέα παγκόσμια στρατόπεδα, ούτε τι ρόλο θα παίξουν οι αναδυόμενες μεγάλες ασιατικές δυνάμεις της Κίνας και της Ινδίας, αλλά κάτι τέτοιο δείχνει αρκετά πιθανό. Όσο για τις οικονομικές επιπτώσεις -ιδίως για την Ευρώπη- αυτές είναι ήδη εμφανείς και θα φανούν περισσότερο στο μέλλον, τη στιγμή που ήδη πλανάται το φάσμα και μιας επισιτιστικής κρίσης που θα ακολουθήσει.

Βλέπουμε, επίσης, ότι μία από τις συνέπειες του πολέμου είναι η επιστροφή της κούρσας των εξοπλισμών και η περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας. Όσο γίνεται αυτό, θα βαθαίνει η οικονομική κρίση και θα υποχωρεί το διεθνές δίκαιο, αλλά και η δημοκρατία. Είναι ένας φαύλος κύκλος. Το μόνο που μπορεί να τον σπάσει είναι ένα στιβαρό, δυναμικό και διεκδικητικό Κίνημα Ειρήνης, ένα μαζικό αντιπολεμικό κίνημα που συγχρόνως θα απαιτεί δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη.

Αυτό που προέχει τώρα είναι η άμεση κατάπαυση του πυρός και η συνέχιση των διαπραγματεύσεων μεταξύ των αντιμαχόμενων με στόχο μια αμοιβαίως αποδεκτή διευθέτηση του ουκρανικού ζητήματος. Αυτή πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την επιστροφή των ρωσικών στρατευμάτων στις βάσεις τους και διεθνείς εγγυήσεις για την εδαφική ακεραιότητα και την αυτοδιάθεση της Ουκρανίας.

---

Άρθρο του Δημήτρη Βίτσα, Αντιπροέδρου της ΒτΕ, βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Δυτικής Αθήνας, στην εφημερίδα ΄΄ΤΑ ΝΕΑ΄΄

---

---