Αφετηρία της μεγάλης έκθεσης είναι η πρόσφατη απόκτηση ενός μεγάλου συνόλου γλυπτών και σχεδίων από το Ιδρυμα Ωνάση. Πρόκειται για ένα μέρος της σπουδαίας συλλογής της Ειρήνης και Βασιλείου Χαλεπά, των ανιψιών του καλλιτέχνη, οι οποίοι τον Αύγουστο του 1930 τον έφεραν από την Τήνο στην Αθήνα, όπου δημιούργησε περισσότερα από 40 έργα και πάρα πολλά σχέδια στα τελευταία 8 χρόνια της ζωής του (πέθανε 15 Σεπτεμβρίου 1938).
Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από 150 έργα (γλυπτά, σχέδια, κατάστιχα), 80 από αυτά ανήκουν στη Συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση, ενώ τα υπόλοιπα είναι από τη Συλλογή Εργων Τέχνης του Τελλογλείου, την Εθνική Πινακοθήκη Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, το Ιδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού (ΙΤΗΠ) Τήνου και το Μουσείο Γιαννούλη Χαλεπά Πύργου Τήνου, αλλά και από ιδιωτικές συλλογές.
Το έργο του Χαλεπά χωρίζεται σε τρεις περιόδους: η πρώτη, 1870-1878, καλύπτει τα νεανικά του χρόνια μέχρι την εμφάνιση της ψυχικής νόσου που τον βασάνισε και ταυτόχρονα καθόρισε το πνεύμα του και ώθησε τη σμίλη του έξω από συμβάσεις και καλούπια. Η δεύτερη περίοδος, 1902-1930, καλύπτει τα χρόνια που έζησε και εργάστηκε στην Τήνο μετά την επάνοδό του από το Ψυχιατρείο της Κέρκυρας. Η τρίτη περίοδος ταυτίζεται με την εποχή που έζησε και δημιούργησε στην Αθήνα, δηλαδή τα χρόνια 1930-1938.
Στην έκθεση δίνεται έμφαση σε θέματα που ο Χαλεπάς επέλεξε να δουλέψει σε όλη του τη ζωή: παρουσιάζονται μαζί και οι Μήδειες (μία από κάθε περίοδο), δέκα από τους 12 Σάτυρους και Ερωτα, το Παραμύθι της Πεντάμορφης κ.ά. Εμβληματικό για την περίοδο της Αθήνας είναι το γλυπτό Οιδίπους και Αντιγόνη.
Εξαιρετικά επιτύμβια, αμφίπλευρα γλυπτά, άλλα σε σχέση με την αρχαιότητα, πορτρέτα και θέματα με τύπους καθημερινής ζωής, ολοκληρώνουν μια διεισδυτική περιδιάβαση στο έργο του. Πρώιμα έργα του στο Βουκουρέστι, καθώς και η ζωή του καλλιτέχνη στην Τήνο και στην Αθήνα, ζωντανεύουν με σπάνιο αρχειακό φωτογραφικό υλικό.
Για πρώτη φορά το κοινό έρχεται σε επαφή με όλα τα κατάστιχα του Χαλεπά που σώζονται. Αναφέρονται στο εργαστήριο του πατέρα του και τη συνεργασία του με άλλους γλύπτες, σε επιτύμβια στο Βουκουρέστι κ.α. Από τις σελίδες τους προέρχεται ο τίτλος «Δούναι και Λαβείν», που ταιριάζει με την παραγωγική διαδικασία στη γλυπτική του κι εκφράζει απόλυτα το πάρε-δώσε μορφών, θεμάτων, παραγγελιών και τις συνέπειές τους μέσα στο έργο του.
«Σε όλο το έργο του Γιανούλη, το “αμφίδρομο” δίνω-παίρνω, κατά το ΔΟΥΝΑΙ και ΛΑΒΕΙΝ στα κατάστιχα λογαριασμών της επιχείρησης του πατέρα του, μοιάζει μοιραία να καθορίζει τη διαδικασία της δημιουργικής του πορείας, αποδεικνύοντας τη δύναμη της αμοιβαιότητας στον καλλιτεχνικό τομέα», αναφέρει χαρακτηριστικά στο κείμενό της η γενική διευθύντρια του Τελλογλείου Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά. «“Λαβείν», δηλαδή δάνεια, αναφορές, επιδράσεις από έργα του πατρικού εργαστηρίου ή άλλους συνεργαζόμενους καλλιτέχνες (π.χ. αναφορές στον Ξυλοθραύστη του Φιλιππότη ή στο ανάγλυφο Καλλιβούρσου) ή από έργα της αρχαιότητας (προτομή Δημητρίου Πολιορκητή, μικρό κεφάλι κόρης από αττικό επιτύμβιο, Αφροδίτη Αργους κ.ά.), στα οποία στηρίζει συχνά το δικό του νέο δημιούργημα. Αλλά και “Δούναι», δηλαδή νέα δική του δημιουργία, παραγωγή, στο πατρικό εργαστήριο, όπως η Κοιμωμένη, ο Σάτυρος και ο Ερωτας, το Αγαλμα κόρης (Πύργος Τήνου), το επιτύμβιο της οικογένειας Β. Φωτίου και η σημασία τους για τον Αγγελο στο Βουκουρέστι, τον Αγγελο στο Λεωνίδιο κ.α. Επίσης, αυτοαναφορές σε έργα της πρώτης περιόδου, αλλά και, αργότερα στην Αθήνα, επιστροφές σε θέματα της Τήνου αναδεικνύουν –παρ’ όλους τους περιορισμούς που επιβάλλουν οι εξωτερικές δύσκολες συνθήκες της ζωής του– μια έντονη δημιουργικότητα με πληθωρικούς ρυθμούς, ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια της ωριμότητας, χωρίς σκοπιμότητες, εξωτερικούς συμβιβασμούς σε μόδες, μοντερνισμούς ή τεχνοτροπίες. Στο έργο του μοιάζει τελικά να αποτυπώνονται συμπυκνωμένα οι εσωτερικές διεργασίες ελευθερίας επιλογών και έκφρασης που χαρακτηρίζουν τη γνήσια δημιουργία στην τέχνη».
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 5 Ιουνίου, πλαισιώνεται από δίγλωσση έκδοση και εκδηλώσεις (θεατρικά και μουσικά δρώμενα, διαλέξεις, ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα). Επιστημονική επιμέλεια έκθεσης και δίγλωσσης έκδοσης: Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, γενική διευθύντρια Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών ΑΠΘ, ομότιμη καθηγήτρια Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ. Σχεδιασμός έκθεσης: Παύλος Θανόπουλος, σκηνογράφος.